1. Đặc điểm của bệnh
Bệnh liên cầu khuẩn lợn do liên cầu khuẩn lợn (Streptococcus suis) có ít nhất 35 tuýp. Nhiều tuýp sống bình thường trên lợn mà không gây bệnh. Nhưng phổ biến nhất là tuýp 2 gây bệnh cho lợn và có thể lây sang người.
Nhiễm S.suis ít gặp ở người. Tuy nhiên, người có nguy cơ lây nhiễm và phát bệnh khi tiếp xúc với lợn bệnh hoặc các sản phẩm từ lợn bệnh. Biểu hiện lâm sàng chính là: viêm màng não, xuất huyết, viêm phổi, viêm cơ tim và viêm khớp. Những người bị bệnh nặng có thể tử vong do độc tố vi khuẩn gây sốc nhiễm khuẩn, viêm nội tâm mạc, suy đa phủ tạng, nhiễm khuẩn huyết v.v.
2. Tác nhân gây bệnh.
Tác nhân gây bệnh liên cầu lợn là một loại liên cầu khuẩn có tên là Streptococcus suis (S.suis). Vi khuẩn gram dương, hình cầu hay hình ô van, kỵ khí tùy tiện.
3. Đặc điểm dịch tễ học
- Streptococcus suis được phát hiện ở nhiều nơi trên thế giới, những nơi chăn nuôi lợn. Tỷ lệ mang S.suis không triệu chứng trong một đàn lợn khoảng 60%-100%. Những người bị suy giảm miễn dịch và lợn bị suy giảm miễn dịch có nguy cơ mắc bệnh cao.
4. Nguồn truyền nhiễm
- Ổ chứa:
+ Lợn nhà
+ Có thể cả lợn rừng, ngựa, chó, mèo và chim.
+ Các véc tơ có khả năng truyền bệnh bao gồm ruồi, gián, chuột
- Thời gian ủ bệnh: Thời gian ủ bệnh ngắn, chỉ từ vài giờ đến 3 ngày.
- Thời kỳ lây truyền: Hiện nay chưa được biết đầy đủ. Khả năng khi lợn bị bệnh, vi khuẩn S.suis biến đổi và tăng độc tính mới lây nhiễm cho người. Chưa thấy có sự lây truyền bệnh từ người sang người.
5. Phương thức lây truyền
Streptococcus suis có thể lây truyền qua người khi tiếp xúc với lợn bệnh hay lợn mang vi khuẩn qua các tổn thương nhỏ, trầy xước trên da của những người giết mổ, chế biến và ăn thịt lợn bệnh hay lợn mang vi khuẩn nấu không chín. Hiện nay, chưa có bằng chứng bệnh liên cầu khuẩn có thể lây trực tiếp từ người sang người.
6. Tính cảm nhiễm và miễn dịch
- Ở lợn: có thể bị nhiễm vi khuẩn ở bất kỳ tuổi nào. Khả năng nhiễm và gây bệnh của vi khuẩn ở lợn con cao hơn ở lợn trưởng thành.
- Ở người: hiện nay chưa được biết đầy đủ.
- Những người có nguy cơ nhiễm bệnh cao: người làm việc ở trại chăn nuôi lợn, người giết mổ gia súc, cán bộ thú y, người ăn tiết canh lợn hoặc ăn thịt lợn ốm chết.
7. Các biện pháp phòng bệnh
Đối với người giết mổ lợn phải tuân theo các quy định:
- Không giết mổ lợn bị bệnh
- Không được sử dụng thịt lợn chết làm thức ăn cho động vật khác và phải xử lý lợn bị bệnh chết triệt để (chôn , đốt)
- Mang các dụng cụ bảo vệ cá nhân cần thiết (găng tay, khẩu trang, kính, mũ…).
- Khi có vết xước, vết thương không tiếp xúc với lợn hay các sản phẩm của lợn.
- Nơi giết mổ phải bảo đảm vệ sinh môi trường sạch sẽ.
Đối với người mua bán thịt lợn:
- Không mua, bán lợn bị bệnh.
- Không mua bán lợn, thịt lợn không rõ nguồn gốc; chỉ mua lợn, thịt lợn có nguồn gốc,có dấu hiệu kiểm dịch của cơ quan thú y.
Đối với người tiêu dùng:
- Không ăn thịt lợn sống, không ăn tiết canh, nội tạng lợn chưa được nấu chín.
- Không ăn thịt lợn và sản phẩm từ lợn không rõ nguồn gốc.
- Không tiếp xúc với sản phẩm từ lợn còn sống khi tay có vết xây xước, trừ khi mang găng bảo vệ.
Đối với người chế biến thức ăn:
- Khu vực chế biến thức ăn sạch sẽ
- Bảo quản thịt sống phải tách biệt với nơi bảo quản thịt đã qua chế biến hoặc sản phẩm ăn sẵn để tránh lây nhiễm bệnh.
- Dụng cụ chế biến thịt sống, thịt chín phải sử dụng riêng (dao, thớt).
- Rửa tay sạch bằng xà phòng sau khi chế biến thịt.
- Thức ăn phải được nấu chín kỹ trước khi ăn.